Σήμερα, στη Νέα Εποχή που βρισκόμαστε, θα προσπαθήσουμε να εμβαθύνουμε στα πνευματικά νοήματα και διδάγματα της παραβολής αυτής, στην εσωτερική της πλευρά, γιατί σαν παραβολή που είναι πέρα από την εξωτερική της πλευρά, πέρα από αυτό που φαίνεται εκ πρώτης όψεως, έχει μια πλευρά σκεπασμένη, έχει πνευματικά νοήματα και διδάγματα σκεπασμένα, που ο Κύριος ήθελε να δώσει στην ανθρωπότητα. Δεν μπορούσε, όμως, να τα φανερώσει τότε στην εποχή Του, γιατί το πνευματικό σκοτάδι κάλυπτε τους ανθρώπους.

ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΒΟΛΗΣ ΤΩΝ ΤΑΛΑΝΤΩΝ
Ματθ. ΚΕ’ 14-30

14. Ώσπερ γαρ άνθρωπος αποδημών εκάλεσε τους ιδίους δούλους και παρέδωκεν αυτοίς τα υπάρχοντα αυτού,
15. και ω μεν έδωκε πέντε τάλαντα, ω δε δυο, ω δε εν, εκάστω κατά την ιδίαν δύναμιν και απεδήμησεν ευθέως.
16. Πορευθείς δε ο τα πέντε τάλαντα λαβών, ειργάσατο εν αυτοίς, και εποίησεν άλλα πέντε τάλαντα.
17. Ωσαύτως και ο τα δυο, εκέρδησε και αυτός άλλα δυο.
18. Ο δε το εν λαβών, απελθών ώρυξεν εν τη γη και απέκρυψε το αργύριον του κυρίου αυτού.
19. Μετά δε χρόνον πολύν έρχεται ο κύριος των δούλων εκείνων και συναίρει μετ’ αυτών λόγον.
20. Και προσελθών ο τα πέντε τάλαντα λαβών, προσήνεγκεν άλλα πέντε τάλαντα λέγων˙ κύριε πέντε τάλαντα μοι παρέδωκας˙ ίδε, άλλα πέντε τάλαντα εκέρδησα επ’ αυτοίς.
21. Έφη αυτώ ο Κύριος αυτού˙ ευ, δούλε αγαθέ και πιστέ˙ επί ολίγα ης πιστός, επί πολλών σε καταστήσω˙ είσελθε εις την χαράν του Κυρίου σου.
22. Προσελθών δε και ο τα δυο τάλαντα λαβών είπε˙ κύριε, δυο τάλαντα μοι παρέδωκας˙ ίδε άλλα δυο τάλαντα εκέρδησα επ’ αυτοίς.
23. Έφη αυτώ ο Κύριος αυτού˙ ευ δούλε αγαθέ και πιστέ˙ επί ολίγα ης πιστός, επί πολλών σε καταστήσω˙ είσελθε εις την χαράν του Κυρίου σου.
24. Προσελθών δε και ο το εν τάλαντον ειληφώς είπε˙ κύριε, έγνων σε, ότι σκληρός ει άνθρωπος, θερίζων όπου ουκ έσπειρας και συνάγων όθεν ουκ διεσκόρπισας˙
25. και φοβηθείς απελθών έκρυψα το τάλαντόν σου εν τη γη˙ ίδε, έχεις το σόν.
26. Αποκριθείς δε ο Κύριος αυτού είπεν αυτώ˙ πονηρέ δούλε και οκνηρέ, ήδεις ότι θερίζω όπου ουκ έσπειρα, και συνάγω όθεν ου διεσκόρπισα!
27. έδει ουν σε βαλείν το αργύριόν μου τοις τραπεζίταις˙ και ελθών εγώ, εκομισάμην αν το εμόν συν τόκω.
28. Άρατε ουν απ’ αυτού το τάλαντον, και δότε τω έχοντι τα δέκα τάλαντα.
29. Τω γαρ έχοντι παντί δοθήσεται και περισσευθήσεται, από δε του μη έχοντος, και ό έχει αρθήσεται απ’ αυτού.
30. Και τον αχρείον δούλον εκβάλλετε εις το σκότος το εξώτερον˙ εκεί έσται ο κλαυθμός και ο βρυγμός των οδόντων.
Έγραψα ολόκληρη την παραβολή για να σας την φέρω στη μνήμη σας εκ νέου, γιατί πιστεύω πως όλοι σας την γνωρίζετε στις γενικές της γραμμές. Γνωρίζετε την ιστορία, το θέμα της παραβολής και τη γραμματική της ερμηνεία. Πολλοί ίσως ακόμη να προχώρησαν και βαθύτερα από μια απλή γραμματική ερμηνεία και να γνώρισαν μερικούς πνευματικούς συμβολισμούς.
Εμείς δεν θ’ ασχοληθούμε καθόλου σχεδόν με τη γραμματική ερμηνεία, γιατί το κύριο έργο μας δεν είναι η γραμματική ερμηνεία, έστω και σε απλή γλώσσα, των Ευαγγελικών κειμένων. Άλλωστε πιστεύουμε πως αυτό το έργο έχει ήδη τελειώσει. Ήταν το έργο προηγούμενης εποχής, που θεωρείται ήδη ολοκληρωμένο.
Σήμερα, στη Νέα Εποχή που βρισκόμαστε, θα προσπαθήσουμε να εμβαθύνουμε στα πνευματικά νοήματα και διδάγματα της παραβολής αυτής, στην εσωτερική της πλευρά, γιατί σαν παραβολή που είναι πέρα από την εξωτερική της πλευρά, πέρα από αυτό που φαίνεται εκ πρώτης όψεως, έχει μια πλευρά σκεπασμένη, έχει πνευματικά νοήματα και διδάγματα σκεπασμένα, που ο Κύριος ήθελε να δώσει στην ανθρωπότητα. Δεν μπορούσε, όμως, να τα φανερώσει τότε στην εποχή Του, γιατί το πνευματικό σκοτάδι κάλυπτε τους ανθρώπους.
Είναι σε όλους γνωστό πως η Αλήθεια αποκαλύπτεται σταδιακά. Όταν έρχεται το πλήρωμα του χρόνου, δηλαδή όταν το πνευματικό επίπεδο της ανθρωπότητας είναι έτοιμο, κατάλληλο, για να λάβει μια Νέα Αποκάλυψη Αληθείας, τότε αυτό συντελείται με τον κατάλληλο φορέα ή απεσταλμένο, σύμφωνα με το Θείο Σχέδιο της εξελίξεως.
Εδώ έχουμε την τελευταία Διδασκαλία, που δόθηκε στην ανθρωπότητα δι’ Ιησού Χριστού και με αυτή θ’ ασχοληθούμε μόνο.
Και όπως και άλλοτε είπαμε, είναι η τελειότερη, η πληρέστερη, η διαυγέστερη διδασκαλία που δόθηκε στη γη μέχρι σήμερα, γιατί δόθηκε κατ’ ευθείαν εκ Θεού, δια του Ενανθρωπισθέντος Θείου Λόγου, του Κυρίου Ιησού Χριστού. Εμείς, βαφτισμένοι στο Όνομά Του, έχουμε υποχρέωση ν’ ασχοληθούμε και να μαθητεύσουμε στη Διδασκαλία Του, γιατί δεν αναγνωρίζουμε άλλον Δάσκαλο εκτός από τον Κύριο.
Η εργασία μας, η προσπάθειά μας είναι να δώσουμε ερμηνείες κατάλληλες για τη Νέα Εποχή, που θα συνδέουν τα εξωτερικά νοήματα με τις εσωτερικές πνευματικές αλήθειες, που άφησε σκεπασμένες με τις παραβολές Του ο Κύριος, ώστε η εργασία αυτή να χρησιμεύσει σαν γέφυρα, για όσους είναι έτοιμοι από εξωτερικοί πιστοί να εισέλθουν στην εσωτερική πνευματική Αλήθεια των γραφών.
Γιατί ο Κύριος Ιησούς Χριστός, ο Θείος Διδάσκαλος, δίδαξε πολλά με παραβολές και αλληγορίες και άφησε την ανθρωπότητα, όταν, από τη νηπιακή πνευματική κατάσταση που βρισκόταν, ανδρωθεί, όταν θα εξελισσόταν ανάλογα πνευματικά, να εισχωρήσει στις βαθύτερες αλληγορικές έννοιες των παραβολών Του και ν’ ακολουθήσει την πνευματική πορεία του προορισμού της, της προσαρμογής της προς τη Θεία Νομοτέλεια που δίδασκε.
Ας δούμε τώρα την παραβολή μας, την παραβολή των ταλάντων, όπως λέγεται. Το τάλαντον ήταν ένα είδος νομίσματος της εποχής που ζούσε ο Κύριος, που είχε διαφορετική αξία ανάλογα με την εποχή και τον τόπο που το χρησιμοποιούσαν, αλλά πάντως αρκετά μεγάλης αξίας σχετικά με άλλα νομίσματα, που χρησιμοποιούντο κατά την εποχή εκείνη και που τα ονόματά τους τα βρίσκουμε γραμμένα σε άλλες γραφικές περιγραφές. Ο Κύριος στην παραβολή Του χρησιμοποιεί τάλαντα γιατί θέλει να δώσει έμφαση, να τονίσει την ιδιάζουσα αξία.
Στην περίπτωση της παραβολής μας η πρώτη προσιτή έννοια είναι το τάλαντον σαν νόμισμα μεγάλης αξίας, γιατί αυτή η έννοια ήταν η πιο πλησιέστερη στην πνευματική κατάσταση της εποχής, η πιο χειροπιαστή για τον άνθρωπο της ύλης, για τον άνθρωπο των πέντε αισθήσεων, που δρα και ενεργεί από τη «γη», δηλαδή από το κατώτερο πεδίον ενεργείας. Είναι η ερμηνεία που είναι εύπεπτη στον άνθρωπο του κόσμου των φαινομένων, που τον έχει σαν πραγματικό, και που δεν γνωρίζει έναν άλλο κόσμο ή κόσμους, που βρίσκονται και υπάρχουν πέρα από τις υλικές του αισθήσεις.
Αλλά κάτω από την πρώτη προσιτή έννοια του υλικού ταλάντου, οι αναλύοντες την παραβολή διαβλέπουν την αληθινή έννοια, την πνευματική, που μένει σκεπασμένη για κάθε έναν που δεν προχώρησε πέρα από την αισθητική θεώρηση των πραγμάτων, που ο νους τους δεν έχει χώρο για να δεχθεί μια άλλη ερμηνεία, διδασκαλία, που να προέρχεται από ένα άλλο υψηλότερο πεδίον, από μια άλλη υψηλότερη βαθμίδα σκέψης και ενεργείας.
Και η πλευρά που μένει σκεπασμένη είναι το τάλαντον το πνευματικόν. Ο συνδετικός κρίκος είναι ότι και το τάλαντον το πνευματικόν είναι κάτι ιδιαζούσης αξίας, γι’ αυτό όπως είπαμε ο Κύριος χρησιμοποίησε το τάλαντον και όχι ένα άλλο νόμισμα, που να προσδιορίζει μια αξία οποιαδήποτε. Οι λέξεις και οι εικόνες που χρησιμοποιεί ο Κύριος, παρμένες από την καθημερινή ζωή του ανθρώπου, δεν είναι μόνο πιο εύκολες στη νόηση του ανθρώπου, αλλά παραμένουν και στη μνήμη του, εντυπώνονται μέσα του πιο καλά, πέρα από φιλοσοφικές έννοιες.
Πνευματικά λοιπόν ήταν τα τάλαντα της παραβολής μας και τα έδωσε ο Κύριος στους δούλους του, όπως αναγράφεται, «εκάστω κατά την ιδίαν δύναμιν». Ήταν με άλλα λόγια πνευματικές δωρεές, που εδόθησαν εκ Θεού. Και σαν τέτοιες μπορούμε να πούμε: κρίση, θέληση, δύναμη, διάκριση, νοημοσύνη, πίστη κλπ. Στην πραγματικότητα κάθε έμφυτη ιδιότητα του ανθρώπου, που έχει τις ρίζες της, τις καταβολές της εκ Θεού είναι ένα πνευματικό τάλαντο, μια πνευματική δωρεά, με την αντίστοιχη ιδιάζουσα πνευματική αξία.
Τα τάλαντα εδόθησαν στον καθένα ανάλογα με τις δυνάμεις του, με τις ικανότητες του για να αξιοποιήσει τα τάλαντα, την δωρεάν, και όχι τυχαία ή άσκοπα. Εδόθησαν με ένα ανώτερο, Θείο κριτήριο, το οποίον διαβλέπει την δυναμικότητα του κάθε ανθρώπου. (Συσχετίζουμε την κλήση του διώκτη Σαούλ, του μετέπειτα Αποστόλου των Εθνών Παύλου και την απόδοσή του στο Θείο έργο). Ίσως η διανομή να φαίνεται άνισος ή άδικος, αλλά εφ’ όσον το κριτήριον είναι το δυναμικόν εκάστου, τότε φαίνεται σωστή και δικαία, γιατί όλοι γνωρίζουμε ότι το πνευματικό δυναμικό είναι διάφορο στον κάθε άνθρωπο. Ένα είναι πάντως βέβαιον ότι κανείς δεν έμεινε άνευ δωρεάς.
Τα τάλαντα δίδονται ασφαλώς όχι δι’ ίδιαν χρήσιν, δι’ ίδιον όφελος, ή δια την εγωιστική μας προβολή και υπερηφάνεια, αλλά για να αξιοποιηθούν, ανάλογα με την ικανότητα εκάστου, όπως είπαμε, προς ωφέλειαν του πλησίον αδελφού.
Το ανώτερο Θείο κριτήριο που επενεργεί στη διανομή των δωρεών είναι το δυναμικόν, οι ικανότητες εκάστου. Άρα δεν είναι άνισος ή άδικος η απονομή των πνευματικών ταλάντων, ούτε φυσικά και μεροληπτική, γιατί ο Θεός ζητά ευθύνες και απόδοση λογαριασμού για την προσφορά Του, και αλλοίμονον αν παραχωρούσε τις Πνευματικές Του δωρεές αδιακρίτως και εις τους αναξίους να φέρουν αυτές.
Κατά συνέπειαν όλα τα δώρα του Πνεύματος πρέπει να χρησιμοποιούνται με την πληρέστερη και ορθότερη και δικαιότερη τοποθέτηση και ικανότητα του ανθρώπου. Έτσι χρησιμοποιείται εκείνο που εδόθη και οδηγείται στις μεγαλύτερες δυνατότητες αξιοποιήσεώς του. Τότε είμαστε εναρμονισμένοι με τον Θείον Νόμον ή τον Κύριον και μπορούμε ν’ ακούσουμε «είσελθε εις την χαράν του Κυρίου σου», τουτέστιν στην κατάσταση συνειδήσεως ότι έχουμε πράξει το άριστον.
Μερικοί «θάπτουν» το τάλαντον, την πνευματικήν δωρεάν, επειδή φοβούνται ότι δεν θ’ ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του Θείου Νόμου, τις οποίες διακρίνουν ότι είναι ακριβείς πολύ και απόλυτοι. Ακόμη υπάρχουν πολλοί που δεν εξωτερικεύουν, δεν φανερώνουν τη ύπαρξη του ταλάντου από δήθεν ταπεινοφροσύνη, γιατί η φανέρωσή του, κατά τη γνώμη τους θα εσήμαινε και την απώλειά του. Έτσι το αφήνουν ανενεργό, «θαμμένο», χωρίς να το αξιοποιούν, για το σκοπό ακριβώς για τον οποίο τους εδόθη. Η επιφυλακτικότης των τους εμποδίζει πάντοτε να αξιοποιήσουν τη δωρεάν και δεν πράττουν τίποτε προς τον σκοπόν αυτόν και κατά συνέπειαν αντιμετωπίζουν τις συνέπειες της αποκρύψεως, την καταδίκην.
Ο κόσμος γύρω μας είναι γεμάτος από ανθρώπους που έχουν τάλαντον, το οποίον φοβούνται να χρησιμοποιήσουν, γιατί στην αρχή τους φαίνεται ασήμαντο. Αλλά το ένα, η ενεργοποίηση του ενός, συμπεριλαμβάνει και άλλα και όποιος φροντίζει και έλκεται προς τη δραστηριοποίηση, την αξιολόγηση των πνευματικών δώρων, γρήγορα αντιλαμβάνεται με απλή αντίληψη της αληθείας ότι υπάρχει μια σταθερή αύξηση και αργότερα εισέρχεται «στη χαρά του Κυρίου».
Τόλμη και όχι φόβος, φιλοπονία και δραστηριότης θα πρέπει να είναι τα σταθερά κίνητρα και οι σταθερές ωθήσεις, που πρέπει να έχουν όσοι στερούνται εμπιστοσύνης στις ικανότητές τους να εκτελούν πνευματικά πράγματα. Πρέπει να καλλιεργηθούν, να καλλιεργούν την πνευματική τους υπόσταση με την ίδια φιλοπονία και εργατικότητα που εκδηλώνουν στις επιχειρήσεις τους ή στην τέχνη τους ή σε άλλα ενδιαφέροντα που έχουν. Πρέπει να είναι τολμηροί και άφοβοι στο ν’ αξιούν τα ύψιστα για τον εαυτό τους σαν πνευματικά όντα.
Αν κάποια λειτουργία του «Είναι» μας είναι βραδεία και στάσιμη, κάποιο τάλαντο είναι θαμμένο εντός μας. Πρέπει να βρούμε τι είναι και να προσπαθήσουμε να το φέρουμε σε εκδήλωση, σε φανέρωση. Ας μην επιτρέπουμε στον εαυτό μας να υποκύπτει στα δεσμά του ανθρώπου που σκέπτεται και λέγει «δεν μπορώ». Αυτός είναι ένας που πιστεύει σε περιορισμούς και αδυναμίες και περιτυλίσσει το τάλαντό του σ’ αυτούς τους περιορισμούς και παραμένει θαμμένο, ανενεργό. Καμία αύξηση δεν είναι δυνατή σ’ αυτόν και είναι υπόλογος για την καθυστέρηση – κατάπτωσή του.
Οι επιθυμίες, τα πάθη, οι προσκολλήσεις στην ύλη και τα αμαρτήματα του ανθρώπινου γένους είναι οι επιδραστικοί παράγοντες, που συντελούν ώστε να παραμένουν θαμμένα τα τάλαντα. Δεν αποφέρουν αύξηση γιατί δεσμεύονται από την υλική σκέψη και τοποθέτηση του ανθρώπου. Αυτή η ποιότητα σκέψεως είναι που καλύπτει πάρα πολλά τάλαντα. Συ, αδελφέ, αποκάλυψε το «θαμμένο» τάλαντο και απόδωσέ το στον Κύριο, με την αύξηση της ορθής τοποθετήσεως, κρίσεως και ενεργείας. Βεβαιώσου ότι το θέλημα ή ο Νόμος του Θεού ενεργείται σε όλες σου τις σκέψεις, εκδηλώσεις και πράξεις και ο Κύριος θ’ αναστήσει μέσα στο «Είναι» σου όλα τα θαμμένα τάλαντα, τουτέστιν την Θεία Καταγωγή σου.
Πολλοί πνευματικοί και μεταφυσικοί συνιστούν στους ακολούθους τους να είναι προσεκτικοί και επιφυλακτικοί από υψηλές επιδιώξεις και εκθέσεις, γιατί θα πρέπει να αποδείξουν τους λόγους τους και αυτό θα τους είναι πάρα πολύ δύσκολο. Αυτοί είναι οι νωθροί υπηρέτες, που είναι γεμάτοι φόβον και είναι πνευματικώς οκνηροί και κατηγορούν τον Κύριον περί σκληρότητος. Λέγουν «εγώ εγνώρισα που είσαι σκληρός, που θερίζεις όπου δεν έσπειρες και συναθροίζεις από όπου δεν εσκόρπισες».
Αυτή η τοποθέτηση ή ας πούμε απολογία μερικών ανθρώπων ότι φοβούνται την σκληρότητα του Κυρίου και την αυστηρότητά Του, προέρχεται από την εγωιστική πνευματική τοποθέτηση όσων την έχουν, γιατί ενδιαφέρθηκαν μόνον για τον εαυτό τους, για τη δική τους υλική απολαβή και άνεση και ποτέ δεν σκέφτηκαν με αγάπη τον πλησίον. Ακόμα η πνευματική προσπάθεια και εργασία απαιτεί κόπους και εργασία και θυσίες, για τα οποία ακόμη δεν είναι έτοιμοι, προσκολλημένοι στο ατομικό τους εγώ. Ισχυρίζονται αμέσως ότι δεν αδίκησαν ή δεν έβλαψαν κανένα, δικαιολογίες εύκολες και πρόχειρες, που δείχνουν την πνευματική τους τοποθέτηση, αλλά δεν βοήθησαν και δεν ωφέλησαν και κανέναν, ούτε φυσικά συνετέλεσαν στην βελτίωση του συνόλου της ανθρωπότητας, γιατί ούτε καν το παράδειγμά τους ωφελεί, η στάση του ατομισμού και της αδιαφορίας, αλλά τουναντίον παρασύρει.
Εις την δωρεάν ανταπέδωσαν αχαριστίαν και πονηρίαν, γιατί η οκνηρία και η αργία είναι πολύ κακοί σύμβουλοι και οδηγοί. Ακόμα γιατί δεν ένοιωσαν την αγάπη καθόλου εντός τους, κατακυριεύονται, όπως λέγει η παραβολή, από φόβον. Αλλά ο Θεός είναι αγάπη, και όσοι έχουν αγάπη εντός τους δεν φοβούνται, γιατί όπως λέγει το Πνεύμα το Άγιον (Α’ Ιωαν. Δ -18) «Φόβος ουκ έστιν εν τη αγάπη, αλλ’ η τελεία αγάπη έξω βάλλει τον φόβον». Αλλά ακόμα πως συμβιβάζεται ο φόβος δια την αυστηρότητα του δωρητού με την αμέλεια και αδιαφορία του δωρεολήπτου; Δεν είναι μια αντίφαση που δείχνει την έλλειψη ενός πνευματικού υπόβαθρου, την χαμηλή, την αρνητική πνευματική στάθμη του λαβόντος την δωρεάν; Και πως συμβιβάζεται η απάντηση περί θερισμού, αφού υπάρχει σπορά – δωρεά; Άρα ο Κύριος είχε δικαίωμα να ζητήσει θερισμόν, αφού έσπειρε.
Αδελφοί μου θέλω να σας εισαγάγω σε έννοιες πνευματικές βαθύτερες ακόμη και γι’ αυτό θ’ ανοίξω λίγο το θέμα μας. Η Δημιουργία μας προϋποθέτει Δημιουργόν. Ο Δημιουργός είναι ο Θεός ή Θείος Νους, το Άμορφον, που δημιουργεί δια της Δυνάμεως του Λόγου Του. Ο Θείος Λόγος είναι η Δημιουργική Δύναμη του Θεού. Η ιδέα την οποίαν εκφράζει μια λέξη ή λόγος της δίνει χαρακτήρα και δύναμη. Ο χαρακτήρας της Δημιουργίας του Θεού είναι «Καλός λίαν». Η Δημιουργία του Θεού ήταν εις το Βασίλειον των Ιδεών, εις το ιδεώδες, εις τον Θείον Νουν. Το Σύμπαν και ο άνθρωπος είναι τέλεια δυνητικώς.
Η εκδήλωση και η φανέρωση της Τελείας, της Ιδεώδους Δημιουργίας αφέθη εις τον άνθρωπον, αλλά αυτός εχρησιμοποίησε την δύναμή του στο να εκφράσει άλλα από τα Θεία ιδεώδη. Έτσι ενεργοποίησε το Νόμο του Κακού. Αλλά μόνον τα Θεία πνευματικά ιδεώδη είναι Αιώνια και πραγματικά. Αυτά όταν εγκατασταθούν στο νου του ανθρώπου θα εκφράσουν την Τελειότητα, η οποία υπάρχει πάντα στο Ιδεώδες, εις τον Θείον Νουν.
Νους λοιπόν, Ιδέα και Εκδήλωση είναι η Δημιουργία. Ο άνθρωπος εκπληρώνει το μέγα έργον του με τη φανέρωση, την πραγμάτωση εις το Ιδεώδες. Χρησιμοποιεί τη δύναμη του λόγου ή της σκέψεως του και σχηματίζει έναν κόσμο μέσα στον όποιον ζει. Ο κόσμος του εξαρτάται από την ποιότητα και τον χαρακτήρα του λόγου του ή της σκέψεώς του. Όταν παύσει να χρησιμοποιεί αναληθείς λόγους και ενωθεί με τον Λόγον του Θεού θα φέρει σε εκδήλωση την Βασιλείαν του Θεού επί της γης.
Έτσι ο άνθρωπος ενεργεί σύμφωνα με τον Νόμο της εκδηλώσεως από του Αμόρφου εις το Ον προς το εσχηματισμένον εις τον άνθρωπον και κάμνει τον Θεόν να εκδηλωθεί. Η συγκομιδή είναι η τελειοποιουμένη ανθρωπότητα, η οποία τελικά επιστρέφει στον Πατέρα. Έτσι φαίνεται σε μερικούς πως ο Θεός θερίζει όπου δεν έχει σπείρει, αλλά όμως ο άνθρωπος πιστούται για την απόδοση, για την προσπάθεια, για την εργασία του, για τις ενέργειες του, για τους κόπους του και τις θυσίες του και για κάθε ένα καλώς πραττόμενον έργον και καθίσταται «Κύριος επί πολλών», τουτέστιν φθάνει να καταστεί Υιός Θεού.
Ένα ακόμη σημείο που πρέπει να προσέξουμε είναι η παρατηρουμένη τριαδικότης στην παραβολή αυτή, στοιχείο που συχνά συναντούμε στις παραβολές. Η τριαδικότης αυτή συμβολίζει τρία στάδια ή τρείς καταστάσεις ή τρία πεδία ενεργείας, στα οποία τα πάντα εκτυλίσσονται.
Το πρώτο πεδίο ενεργείας είναι η «γη», το γήινο, το υλικό πεδίον ενεργείας και αφορά τον υλικό άνθρωπο, τον άνθρωπο της ύλης, των υλικών ασχολιών, σκέψεων και ενεργειών, που το επίπεδο συνειδήσεώς του έχει μείνει ανεξέλικτο εντελώς. Αυτός ο άνθρωπος είναι ο άνθρωπος των πέντε αισθήσεων μόνον, που έθαψε το τάλαντον, που του ενεπιστεύθει ο Κύριος, στη «γη», δηλαδή εντός του, στην υλική του συνείδηση και έτσι βέβαια το τάλαντον υπάρχει εντός του ως καταβολή Θεία ή δωρεά, αλλά επειδή δεν αξιοποιήθηκε με κανένα τρόπο ο Κύριος ήλεγξε αυτόν που το έλαβε και απεκάλεσε αυτόν πονηρόν και οκνηρόν.
Τέτοιος είναι καθένας που αν και μπορεί, αν και κατά Θεία παραχώρηση έχει λάβει ορισμένα εφόδια για την εξέλιξή του, για την άνοδό του και για να εργασθεί και να συντελέσει στην άνοδο και την εξέλιξη του συνόλου της ανθρωπότητας, του «πλησίον» υπό την Πανανθρώπινη έννοια, που δίδαξεν ο Κύριος, εν τούτοις δεν έκανε τίποτε απολύτως για το σκοπό αυτό, γιατί «έθαψε» κυριολεκτικά το τάλαντο. Τον εμπόδισε ο εγωισμός, η έλλειψη αγάπης προς τον πλησίον αδελφό και τον καθήλωσε η υλική απασχόληση και δέσμευση και φροντίδα για την ικανοποίηση μόνο των δικών του, ατομικών υλικών αναγκών.
Έτσι το κακώς εννοούμενον ατομικό, προσωπικό υλικό συμφέρον ορισμένων αδελφών τους ματαιώνει ολοκληρωτικά. Γι’ αυτό ο Κύριος τους αποκαλεί πονηρούς και οκνηρούς. Το αποτέλεσμα είναι ότι όσοι μένουν σ’ αυτήν την κατάσταση, σ’ αυτήν την τοποθέτηση, την μη πνευματική, χάνουν την δωρεά, που τους παραχωρήθηκε και κατατάσσονται στο σκότος, που είναι η κατάσταση της μη εξελίξεως, της μη ανόδου, της στασιμότητας, της μη πνευματικής αφυπνίσεως, στην οποία παρέμειναν, εκεί που είναι ο κλαυθμός και ο βρυγμός των οδόντων, στην κατάσταση της άγνοιας.
Μετά το υλικό πεδίον ενεργείας, τη «γη», όπως είπαμε πως λέγεται το κατώτερο, υπάρχει το ψυχικόν πεδίον ενεργείας, ο κόσμος της ψυχής, των συναισθημάτων, που συνδέει τα δύο ακραία πεδία ενεργείας, το υλικό και το πνευματικό. Είναι η μεσάζουσα κατάσταση μεταξύ του υλικού και πνευματικού ανθρώπου. Σ’ αυτήν την κατηγορία ανήκουν όσοι εκαλλιέργησαν την ψυχή τους και την εκλέπτυναν και άρχισαν να εισχωρούν στις Θείες Αλήθειες και να τις κάνουν κτήμα τους. Βρίσκονται σε κάποιο στάδιο εξελίξεως και γι’ αυτό τα τάλαντα, δύο που τους δόθηκαν, είναι περισσότερα, γιατί και οι ικανότητές τους είναι αναπτυγμένες. Η προσπάθεια τους, η προσφορά τους, θα τους φέρει σιγά – σιγά στην κατάσταση εκείνη που θ’ ακούσουν το «Είσελθε στη χαρά του Κυρίου σου».
Μετά τα δύο αυτά πεδία ενεργείας έρχεται το πνευματικό, στο οποίο ανήκουν όσοι αδελφοί είναι ανάλογα καταρτισμένοι και εκλεπτυσμένοι και έχουν εισέλθει στις εσώτερες ερμηνείες των Θείων Νόμων και Αληθειών, τηρούν τους Νόμους και διακατέχονται και εφαρμόζουν στη ζωή τους την αγάπη προς κάθε κατεύθυνση. Είναι αυτοί που έλαβαν τα περισσότερα τάλαντα, γιατί ο Κύριος διαβλέπει την εξέλιξή τους και τις ικανότητές τους για προσφορά. Είναι αυτοί που προσφέρουν πάντα καρπούς υπακοής, πίστεως και αγάπης. Γι’ αυτό υπάρχει η επιβράβευση της επιδόσεως και προσπάθειας με το «θα σε καταστήσω εις πολλά» και το «είσελθε εις την χαράν του Κυρίου σου».
Ένα στοιχείο ακόμη, το οποίον είναι καταφανές στην παραβολή αυτή, είναι η ενέργεια του Νόμου της ανταποδόσεως. Ο Κύριος σε άλλο σημείο στις Γραφές Του μας λέγει: ότι σπείρει ο άνθρωπος αυτό και θα θερίσει. Ο λαβών το ένα τάλαντον το θεώρησε άχρηστο και ανωφελές και το έθαψε. Ευρέθη ανάξιος δια την δωρεάν και έλαβε την αντιμισθίαν, την ανταπόδοση του έργου του, της στάσεώς του, της σκέψης του, του τρόπου ενεργείας του. Ερρίφθη εις το σκότος. Γιατί ο Κύριος μας διδάσκει καθαρά και αλλού πώς αυτός που δεν είναι με Εμέ είναι εναντίον μου, άρα και η θέση του δεν είναι στο Φως, αλλά στο σκοτάδι. Οι άλλοι πάλι έλαβαν την αντιμισθίαν τους, ανάλογα με την εργασία και προσφορά τους.
Και μια τελευταία έννοια που υπάρχει μέσα στην παραβολή και πρέπει να την επισημάνουμε. Η ύπαρξη Κυρίου και δούλων. Η σχέση αυτή φυσικά δεν είναι τυχαία, όπως τίποτα δεν υπάρχει άνευ λόγου και σημασίας και διδαχής. Ο Κύριος, ο Διδάσκαλος μας έδωσε αυτή τη σχέση για μια ακόμη διδαχή. Δούλοι την εποχή εκείνη ήσαν εκείνοι οι άνθρωποι που εξαγοράζοντο από έναν άλλον κύριον, που τους όριζε, και ανήκαν πλέον εις τον νέον κύριον, που τους είχε εξαγοράσει.
Δεν είχαν δικαίωμα να κάνουν ότι ήθελαν, αλλά ότι ήταν το θέλημα του κυρίου τους. Ο Κύριος Ιησούς Χριστός μας εξαγόρασε από της αμαρτίας και του θανάτου και μας εξαγόρασε δια του Αίματος της Θυσίας Του. Γι’ αυτό ανήκουμε πλέον εις τον Χριστόν, υποχρεωμένοι να εκτελούμε το θέλημά Του επί της γης. Όσοι δεν συμμορφώνονται με τον Νόμον αυτόν, έχουν φρόνημα δούλου, το φρόνημα της σαρκός, είναι οι λεγόμενοι «αχρείοι δούλοι». Όσοι ακολουθήσουν τον εξαγοράσαντα Κύριον, θα καταστούν ένα Νέο Δημιούργημα, θα αναγεννηθούν πνευματικά και θα γίνουν «φίλοι και αδελφοί» του Χριστού.
Αδελφοί μου, ο Κύριος μας δίδασκε πάντα από το Πνευματικό Του δυσθεώρητο ύψος, μ’ αυτόν τον τρόπο, για να μας κάνει κοινωνούς της Θείας Διδαχής και Σοφίας Του. Δίδασκε πάντα ο Διδάσκαλος της Αγάπης εκ του Απολύτου, γι’ αυτό οι Διδασκαλίες Του περιέχουν άπειρα νοήματα Τέλεια.
Μας περιμένει για να εκδηλωθεί μέσα από τον καθένα μας, για να Χριστοποιηθούμε. Γι’ αυτό ας μη θάβουμε τα τάλαντά Του, γιατί τον εαυτό μας καταδικάζουμε στην ανυπαρξία.

Ευχαριστώ.

Από ομιλία του Δασκάλου Ιωάννη (κατά κόσμον Διονύση Δώριζα) που έγινε τον Νοέμβριο του 1980